Veilig werken: implementatie en onderhoud van de NEN 3140

De NEN 3140 is de Nederlandse norm voor het veilig werken aan en met elektrotechnische laagspanningsinstallaties in woningen, gebouwen en infrastructuur. De norm biedt een praktische invulling aan de wettelijke eisen uit het Arbobesluit (artikelen 3.4 en 3.5).

Een veilige elektrische bedrijfsvoering is van levensbelang en valt onder de verantwoording van de werkgever.

De NEN 3140 geeft onder meer richtlijnen voor de invulling van taken en verantwoordelijkheden door medewerkers die aan of met elektrische installaties werken. De norm beschrijft verschillende soorten elektrische werkzaamheden, bijbehorende veiligheidseisen en procedures voor veilig werken.

De verschillende medewerkers zijn in vier categorieën opgesplitst:

1. IV, installatieverantwoordelijke
2. WV, werkverantwoordelijke
3. VP, vakbekwaam persoon
4. VOP, voldoende onderricht persoon

> Download gratis e-book NEN 3140 implementatie

Schriftelijke aanwijzing

Van iedere medewerker dient in een schriftelijke ‘aanwijzing’ te worden vastgelegd welke werkzaamheden hij of zij op basis van diens kennis en ervaring mag uitvoeren. Dit geldt voor vaste medewerkers, maar ook tijdelijk personeel zoals inleenkrachten, uitzendkrachten en stagiaires.

Kortom, iedere medewerker waarmee een gezagsverhouding bestaat en die bij zijn werkzaamheden (mogelijk) te maken heeft met de gevaren van elektriciteit. Aangezien in de huidige tijd elektriciteit niet meer in de (werk)omgeving weg te denken is, betreft dit vrijwel iedereen. Let op: uitgezonderd zijn leken en jeugdigen, zij krijgen geen aanwijzing.

Instructies

Om de veiligheid te borgen geeft een werkgever de werknemer een instructie op het gewenste niveau, waarbij toetsing dient plaats te vinden om te bepalen of hij of zij ingeschaald is in de juiste categorie. Vervolgens stelt de werkgever of diens gemachtigde (de installatieverantwoordelijke of werkverantwoordelijke) een herinstructietermijn vast.

Keuringen

Om een veilige elektrische bedrijfsvoering te creëren behoren niet alleen medewerkers een goede instructie te ontvangen, maar ook arbeidsmiddelen en installaties tijdig gekeurd te worden. Het arbeidsmiddel of de installatie krijgt een nulkeuring bij oplevering om vervolgens een periodieke herkeuring te ondergaan, als het ware een soort terugkerende APK.

Bij de periodieke inspectie is het belangrijk dat bijvoorbeeld beschermingsleidingen en isolatieweerstanden worden gecontroleerd. Daarnaast is het essentieel dat de gebruikers getraind worden om de arbeidsmiddelen visueel te inspecteren; zij zijn immers degenen die het meest met de apparatuur of installatie in aanraking komen. Eventuele afwijkingen zullen door hen vaak als eerste worden geconstateerd.

Inspectierapporten

Alle metingen worden in officiële inspectierapporten vermeld. Hiermee wordt de conditie van het arbeidsmiddel inzichtelijk gemaakt. De installatieverantwoordelijke dient schriftelijk én onderbouwd de keuringstermijn, keuringsmethode en de te gebruiken meetapparatuur vast te leggen. Volgens de NEN 3140 mag een Voldoende Onderricht Persoon (VOP) deze taak voor een arbeidsmiddel uitvoeren; voor een installatie mag een Vakbekwaam Persoon (VP) met voldoende kennis van de installatie dit verrichten.

Speciale bijlagen

In de NEN 3140 staan een aantal bijlagen vermeld, welke in specifieke gevallen belangrijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan toezichthouden, het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, het gebruik van aggregaten en het werken in besloten ruimten. Ook ‘Het vervangen van mespatronen’ is een richtlijn die beter niet kan worden overgeslagen; bij grote ondeskundigheid kunnen grote vlambogen getrokken worden met alle schadelijke gevolgen van dien.

Werkgebied

Zoals uit bovenstaande informatie blijkt, is de NEN 3140 belangrijk in de bedrijfsvoering. Nevenstaand schema geeft een duidelijk overzicht van het werkgebied met betrekking tot deze norm.

Opleidingen en cursussen

V-Kam Education biedt verschillende opleidingen en cursussen aan op het gebied van veilig werken met elektrotechnische installaties.

Auteur: Jack de Hoon
V-Kam Education®

> Download gratis e-book NEN 3140 implementatie