VGM-verantwoorde keuze van elektrische arbeidsmiddelen
Laatst bijgewerkt:
22-11-2023
VCA cursus
Uw medewerkers zijn uw belangrijkste kapitaal! Creëer daarom goede arbeidsomstandigheden. De VCA cursus van V-Kam Education draagt bij aan een gezonder werkklimaat!
Inleiding en wetgeving
Het is maar hoe je er tegenaan kijkt. Op grond van de Arbowet is de werkgever verantwoordelijk voor arbeidsmiddelen die aan het personeel ter beschikking worden gesteld. Er staat toch altijd een CE-keurmerk op?, hoor ik u al zeggen. Als het goed is wel. Deze CE-markering is echter geen keurmerk, maar geeft aan dat het product is getest volgens Europese specificaties. Is het daarmee ook geschikt voor gebruik door uw monteurs?
Keuze van VGM-verantwoorde arbeidsmiddelen
Wat zijn VGM-verantwoorde arbeidsmiddelen, en hoe kom je tot een goede keuze? In het Arbobesluit staat onder meer dat een arbeidsmiddel voorzien moet zijn van een CE-markering, vergezeld van een EG-verklaring van overeenstemming en een gebruiksaanwijzing, alles overeenkomstig het van toepassing zijnde warenwetbesluit. Van gerenommeerde producenten mag je ervan uitgaan dat zij hun zaakjes goed voor elkaar hebben. Dan blijft over hoe een verantwoorde keuze te maken ten aanzien van gebruik en toepassingsgebied.
Inventariseren van de risico’s
Artikel 5 van de Arbowet vereist van elke werkgever een inventarisatie en evaluatie van de risico’s (RIE) en verlangt een plan van aanpak met maatregelen om deze risico’s te bestrijden. Het ligt voor de hand om in de RIE het werken met arbeidsmiddelen op te nemen, met daarbij onder andere het risico op trillings(over)belasting, geluidsbelasting en onjuist gebruik. Toch blijkt regelmatig dat dit in RIE’s niet zo expliciet staat vermeld. Los van het feit dat dit niet juist is gezien de wettelijke eisen, is dit een gemiste kans om tot een heldere en concrete VGM-doelstelling te komen: het inventariseren van de aanwezige arbeidsmiddelen en de toepassing ervan (denk bijvoorbeeld aan gebruik in besloten, vochtige en/of niet-explosieveilige ruimten). Hang er een termijn aan van bijvoorbeeld een jaar en de doelstelling is SMART gemaakt.
Het is handig om voor de inventarisatie een tabel op te stellen als volgt:
De geluidsbelasting is over het algemeen wel terug te vinden in de gebruiksaanwijzing. Iedereen weet zo langzamerhand wel dat hard geluid kan leiden tot ernstige gehoorbeschadiging en dat gehoorbescherming moet worden gedragen.
Bij de trillingsbelasting ligt dit wat anders. Naar verluidt staan ca. 1.000.000 werknemers (ca. 16 procent van de beroepsbevolking!) op de een of andere manier dagelijks bloot aan trillingen. Dit varieert van lichaamstrillingen bij chauffeurs van heftrucks, vrachtwagens, enzovoort tot hand-/armtrillingen bij het bedienen van machines. Beide soorten trillingen blijken schadelijk te zijn bij een hoge intensiteit en bij een lange blootstelling. Middels het Besluit Machines zijn fabrikanten en leveranciers daarom sinds 2005 verplicht om opgave te doen van trillingen als deze boven een bepaalde grenswaarde uitkomen (0,5 m/s2 bij lichaamstrillingen en 2,5 m/s2 bij hand-/armtrillingen).
Op internet kan de website www.vibration.db.umu.se/HavSok.aspx?lang=en de inventarisatie vergemakkelijken. Door middel van een uitgebreide zoekfunctie kan van veel producenten per type apparaat de gegevens met betrekking tot gewicht, geluids- en trillingsbelasting, enzovoort worden opgezocht; een echte aanrader.
Evaluatie van de risico’s
Na de inventarisatie te hebben afgerond, moet een evaluatie worden gemaakt. Indien uit de evaluatie volgt dat de belasting te hoog is, moet er worden gekeken naar een aanpak bij de bron: kan het proces of de werkmethode anders, kan de werkplek worden aangepast en last but not least kan er worden gekozen voor arbeidsmiddelen die minder belastend zijn voor de medewerker? Bij dit laatste kan ook de al eerder genoemde website een rol spelen.
Aanschaf, ingebruikname
Nu is uitgezocht welke middelen het beste kunnen worden aangeschaft, moeten de gegevens van deze middelen goed worden vastgelegd en kunnen de middelen worden besteld.
Na ontvangst van het apparaat moet er een aantal zaken gebeuren, te weten:
- ontvangstcontrole (is het goede apparaat ontvangen, zit de gebruiksaanwijzing erbij, enzovoort);
- opname van het apparaat in het register van arbeidsmiddelen;
- eerste controle en identificatie van de keuringsvervaldatum.
Als het een apparaat betreft dat nog niet eerder in gebruik is genomen, is het tevens noodzakelijk dat een deskundig persoon de gebruiksaanwijzing goed doorneemt om te kijken naar bijzonderheden als voorgeschreven (specifieke) PBM, onderhoudsinstructies, enzovoort. Het is wettelijk verplicht ervoor te zorgen dat de betreffende medewerkers deze gebruiksaanwijzing vóór de ingebruikname van het apparaat verstrekt krijgen en dat ze hierover worden geïnstrueerd. Het is verstandig dit te doen in de vorm van een Toolboxmeeting. Immers, hierdoor wordt aantoonbaar gemaakt dat aan de verplichting wordt voldaan en er is een zinvolle Toolboxmeeting uitgevoerd.
Keuring
Op het moment dat de gebruiker het apparaat in handen neemt, moet hij/zij kunnen zien of de keuringsvervaldatum niet is overschreden. Het feit dat een apparaat nieuw is, ontslaat u niet van deze verplichting! Omdat een arbeidsmiddel bij aanschaf moet voldoen aan de wettelijke eisen, is algemeen geaccepteerd dat men bij eerste ingebruikname kan volstaan met een visuele controle en, bij akkoord, stikkeren van het apparaat en opname in het register.
In artikel 7a van het Arbobesluit staat dat arbeidsmiddelen periodiek moeten worden beoordeeld door een deskundige natuurlijke persoon, rechtspersoon of instelling. De keuring van elektrische arbeidsmiddelen kan door eigen werknemers worden uitgevoerd mits deze voldoende zijn opgeleid en zijn aangewezen. Hetzelfde artikel eist ook dat schriftelijke bewijsstukken van alle uitgevoerde keuringen en inspecties op de werkplek aanwezig moeten zijn en desgevraagd aan de inspectiedienst SZW moeten worden getoond. Indien men een adequaat (digitaal) zorgsysteem heeft, kan dit natuurlijk ook digitaal.
Procedures
Het is verstandig (en voor VCA-gecertificeerde bedrijven verplicht!) dat alle genoemde punten worden verwerkt in één of meer procedures, samengevat:
- inventariseren in gebruik zijnde VGM-verantwoorde arbeidsmiddelen en PBM;
- inventariseren van de toepassing ervan;
- elimineren van risico’s;
- opnemen arbeidsmiddelen in inkoopregister;
- registratie voor ingebruikname (voorzien van keuringsstikker);
- instrueren gebruikers;
- tijdige herkeuring arbeidsmiddelen.
Conclusie
Voor de veiligheid en gezondheid van de medewerkers is het noodzakelijk dat arbeidsmiddelen VGW-verantwoord worden aangeschaft, goed worden onderhouden en periodiek worden geïnspecteerd. De regels hieromtrent zijn op zich niet moeilijk. Het venijn zit hem in het consequent toepassen ervan en niet te snel toegeven aan de waan van de dag.
Bron: arbeidsveiligheid